ما از نظر جغرافیایی در منطقه ‌ای زندگی می ‌کنیم که به دلیل فقیر بودن خاک از ید، بیشتر مواد غذایی کشت شده یا حتی دام‌ ها ید کافی نداشته و میزان مورد نیاز روزانه به این ماده معدنی از طریق غذا تأمین نمی‌ شود. در این نوشتار به بررسی تاریخچه و دلایل تأمین ید با نمک یددار می‌پردازیم.

نمک تصفیه خوراکی

ضرورت تأمین ید با نمک

کمبود ید در بد سلامتی انسان را به خطر می‌اندازد. مدت‌ ها ایران جزء کشورهایی بود که بیماری ‌های مربوط به کمبود ید در آن شیوع داشت. مهم ‌ترین علامتی که میان مردم به عنوان کمبود ید شهرت دارد، بزرگ شدن تدریجی غده تیروئید و بروز بیماری‌ غم ‌باد یا گواتر است. علاوه بر آن باید گفت اگر خانم ‌های باردار در دوران بارداری به کمبود این ماده معدنی مبتلا باشند، خطر این که کودک‌ شان دچار بیماری‌ هایی مانند عقب ماندگی فیزیکی و ذهنی (کرتنیسم) شود، وجود دارد.

طی مطالعاتی که بین سالهای 1362 تا 1368 در ایران انجام شد، مردم بیشتر استانهای کشور از کمبود متوسط تا شدید ید رنج می‌بردند. این کمبود ید آثار مختلفی بر مردم این مناطق داشت. عقب ماندگی رشد، اختلال شنوایی و کاهش ضریب هوشی افراد از جمله این آثار بودند.

به دلیل کمبود ید در کشور ما، کمیته کشوری مبارزه با اختلال های ناشی ازکمبود ید در سال 1368 در وزارت بهداشت تشکیل گردید. پس از بررسی‌ های مختلف، در اواخر دهه 1370 تصمیم بر این شد که ید به یک ماده غذایی پرمصرف و راحت یعنی نمک اضافه شود. اجرای این قانون تا زمان حال ادامه داشته اشت و در حال حاضر، همه نمک‌ های خوراکی کشور، یددار شده ‌اند. این برنامه، کمک‌ بسیاری کرد تا ید موجود در بدن، وضعیت بهتری پیدا کند و البته بررسی ‌هایی که هر چند وقت یک بار بر روی میزان ید موجود در ادرار دانش‌آموزان کشور انجام می ‌شود، این موضوع را ثابت کرده است.

 

آثار تأمین ید با نمک یددار

در پاسخ به سؤال گروهی از مردم درباره اینکه آیا مصرف نمک یددار می‌تواند عوارضی برای ما در پی داشته باشد:

اضافه کردن ید به نمک برای تأمین این ماده و جلوگیری از بیماری‌های ناشی از کمبود آن، در بسیاری از کشورها سابقه نزدیک به یک قرن دارد. تاکنون در هیچ یک از این کشورها گزارشی مبنی بر آثار سوء استفاده از نمک یددار منتشر نشده است.

 

نکاتی در مورد استفاده و نگهداری از نمک یددار

  1. نمک ید دار را باید در شیشه‌ های در بسته تیره‌ رنگی نگهداری کرد تا در معرض مستقیم تابش نور نبوده و ید آن ها از بین نرود
  2. در زمان پخت هر چه دیرتر نمک اضافه شود، ید بیشتر حفظ میشود

به هیچ عنوان نباید از ابتدای پخت غذا، به آن نمک اضافه کرد؛ چرا که ید موجود در آن از بین می‌ رود. در کشورمان از طریق نمک، ید مورد نیاز بدن تامین می ‌شود. بنابراین باید در نگهداری و استفاده درست از نمک ید دار دقت کافی داشته باشیم. نمک‌ های تصفیه ‌نشده، سرشار از انواع آلودگی است و حتی می‌ تواند منجر به سرطان‌‌زایی در افراد شود. در حال حاضر، رستوران‌ ها و برخی از نانوایی ‌ها به مصرف نمک‌ های غیر ید دار مبادرت می ‌ورزند. این در حالی است که در صورت شناسایی این واحدها طبق مقررات قانونی با متخلفان برخورد می‌ شود.