نمکی که از معادن نمک یا از دریا استخراج می‌شود در شکل اولیه خود به دلیل دارا بودن ناخالصی‌های زیاد قابل استفاده نیست. بنابراین باید طی فرایند تهیه و تصفیه نمک، ناخالصی‌های آن جدا شود و محصولی بدست آید که قابلیت استفاده داشته باشد. از انواع روش های تهیه نمک می‌توان به سه روش اشاره کرد: روش سنتی یا کوبشی، روش شستشو یا هیدورمیل و روش تبلور مجدد نمک. در این نوشتار به بررسی این موارد می‌پردازیم:

 

روش سنتی یا کوبشی تهیه نمک

پیش از احداث کارخانه های نمک های تبلور مجدد (تصفیه)، نمک خوراکی در کارگاه های سنتی بدین شکل تولید می شد:

  1. به سنگ نمک، پس از آسیاب و سرند شدن، ید اضافه می شد
  2. این نمک ها در کیسه های زرد رنگ بسته بندی می شدند و در بازار به فروش می رسیدند.

هیچ گونه عملیات استانداردسازی بر روی این نمک ها صورت نمی گرفت بنابراین محصول تولیدی غیر استاندارد بود و در دراز مدت عوارض نامطلوبی را با خود به همراه داشت.

 

تهیه نمک به روش شستشو یا هیدرومیل

در این روش، پس از شستشوی ظاهری و اولیه که موجب پاکیزگی سطحی نمک می شود، آن را در دستگاهی به نام هیدرومیل وارد می کنند که در این دستگاه، کریستال های نمک در معرض فشار آب قرار می گیرند. به علت فشاری که بر این کریستال ها وارد می شود، تا حدودی می شکنند و ناخالصی های متراکم آزاد می شوند. در مرحله های بعدی، این ناخالصی ها در سانتریفیوژ، جداسازی می شوند.

لازم به ذکر است که این روش برای تصفیه نمک دریایی، مناسب می باشد به طوری که خلوص این نمک را می توان به میزان چشمگیری افزایش داد.

تصفیه و تهیه نمک به روش تبلور مجدد

تصفیه و تهیه نمک به روش تبلور مجدد :: سانتریفیوژ تصفیه نمک

 

تصفیه و تهیه نمک به روش تبلور مجدد (recrystallization)

با استفاده از این روش، کلیه ناخالصی های محلول و نامحلول توسط دمای بالا، به طور کل از بین خواهد رفت .

روش تولید در کارخانه های نمک تصفیه به شرح زیر خواهد بود:

  • سنگ نمک آسیاب می شود، سپس در آب خالص حل می گردد و محلول آب نمک اشباع تهیه می شود
  • مواد شیمیایی برای رسوب دادن املاح و جداسازی مواد نامحلول اضافه می شود.
  • محلول آب نمک از فیلتر های شنی برای جداسازی ذرات ریزتر از 30 میکرون، عبور داده می شود.
  • محلول اشباع نمک و بلورهای خالص نمک تبخیر شود.
  • کریستال های نمک توسط سانتریفیوژ و افزودن ید و آنتی کیک جدا شوند
  • کریستال های نمک در خشک کن، توسط هوای گرم و انتقال به سیلوهای ذخیره، خشک می شوند.
  • بسته بندی توسط دستگاه های تمام اتوماتیک

 

کدام روش تهیه نمک بهتر است؟

در بین روش های تهیه نمک، قطعا روش سنتی یا کوبشی روش استانداردی نیست، چرا که در این روش ناخالصی های نمک به درستی از نمک جدا نمی شوند و مصرف این نوع نمک با عوارضی همراه خواهد بود.

روش دوم یعنی روش شستشو یا هیدرومیل برای تصفیه و تهیه نمک دریا مناسب است. در روش آخر یعنی روش تبلور مجدد، محصول تولیدی کمترین ناخالصی را خواهد داشت و به نظر می‌رسد این روش بهترین انتخاب باشد.